Voorlichting
Veilig slapen
Veilig slapen, een veilig gevoel
Als je baby gaat slapen, wil je natuurlijk dat dat op een veilige en prettige manier gebeurt. Onderstaand daarom een aantal adviezen en tips die voor iedereen van belang zijn die voor jouw baby zorgt. Denk hierbij bijvoorbeeld ook aan oma's, opa's, familie, babysitters, opvangmoeders, en professionele verzorgers zoals leidsters op een peuterspeelzaal of kinderdagverblijf.
- Laat je baby altijd op de rug slapen.
- Voorkom dat de baby het te warm heeft.
- Zorg voor veiligheid in wieg of bed.
- Blijf bij je baby in de buurt.
- Houd je baby rookvrij.
- Geef bij voorkeur borstvoeding, houd een fopspeen achter de hand.
- Gebruik geen geneesmiddelen met slaapverwekkende bijwerkingen.
- Rust en regelmaat.
- Waarom bovenstaande tips zo belangrijk zijn.
Laat je baby altijd op de rug slapen
Het veiligst slaapt een baby op de rug omdat hiermee het risico op een wiegendood verkleint wordt. Wanneer je je baby op de zij legt, kan hij of zij als het nog maar een paar weken oud is al gemakkelijk op de buik rollen - en dat is niet de juiste slaaphouding voor pasgeboren baby's. Leg je baby in ieder geval nooit op de buik in bed om te gaan slapen, ook niet om te troosten. Op de buik slapen vergroot namelijk de kans op een wiegendood. Soms is er een reden om van dit advies af te wijken, dit mag alleen in overleg met een arts.
Er is geen reden om bang te zijn voor het afplatten of scheefgroeien van het (achter)hoofd van je baby. Dit is vaak een tijdelijk verschijnsel en medisch gezien onschuldig; bovendien is het meestal te voorkomen met behulp van de volgende tips:
- Wen je baby snel aan de veiligste slaaphouding: op de rug, met het hoofd beurtelings naar links of naar rechts gedraaid.
- Let er goed op dat je baby geen voorkeurshouding ontwikkelt (hoofd alléén naar links of naar rechts). Draai desnoods het bedje, zodat het licht van de andere kant invalt of hang afwisselend links en rechts een aandachttrekkend voorwerp op.
- Bij borstvoeding ligt de baby automatisch al afwisselend naar links of rechts gedraaid, wissel ook bij flesvoeding van arm.
- Wees met name de eerste vier maanden alert op een eventuele voorkeurshouding omdat in deze tijd deontwikkeling van een scheef hoofdje het grootst is.
- Aarzel niet om naar de dokter te gaan als je baby met het hoofdje toch maar één kant op wil.
- Vergeet vooral niet om je baby overdag enkele keren onder toezicht op de buik en zij te laten oefenen.
- Je baby regelmatig knuffelen en het daarbij overeind houden en bijvoorbeeld tegen je schouder laten liggen,is ook afwisseling van houding.
- Laat je baby niet urenlang in dezelfde positie in een maxi-cosy of wipstoeltje zitten.
Voorkom dat je baby het te warm heeft
Dekbedjes zijn vaak te warm en daardoor te riskant voor kinderen tot twee jaar omdat ze tot die leeftijd hun temperatuur nog niet goed kunnen regelen. Bovendien kan een dekbed niet goed ingestopt worden, waardoor je baby er makkelijk onder kan gaan liggen. Dit laatste geldt trouwens ook voor een dekentje in een dekbedhoes, dat ook al gauw te warm kan zijn. Een losse deken en lakentje dat rondom wordt ingestopt of een trappelzak is veel veiliger. Wanneer je baby koorts heeft, dek het dan minder toe dan je gewoonlijk doet. Laat een baby in ieder geval nooit met een bedekt hoofd slapen. De aanbevolen slaapkamertemperatuur is 15 à 18 graden, alleen voor pasgeboren baby's mag de slaapkamer in de eerste weken warmer zijn.
Kleed ook overdag je baby niet te warm aan, een zwetende baby is foute boel! Let altijd op het weer, de kamertemperatuur, de warme zon, de kachel in de auto, etc. En let hierbij ook op jezelf: als jij het benauwd krijgt, geldt dat ook voor je baby.
Zorg voor veiligheid in wieg of bed
In Nederland moet een babybedje aan bepaalde veiligheidseisen voldoen, onder meer voor wat betreft de ventilatie en de afstand tussen de spijlen. Gebruik in wieg of bedje geen zacht materiaal dat deademhaling kan belemmeren. Dus geen zachte matras, geen kussens, geen hoofdbeschermer, geen dekbedje en geen plastic zeiltje.
Het bedje 'kort' opmaken
Maak bij gebruik van een dekentje het bed zo op dat je baby met de voetjes zo goed als tegen het voeteneind ligt. Zo voorkom je dat je baby met het hoofdje onder de dekens kan komen. Een passende trappelzak is nog beter, omdat het hoofdje dan altijd onbedekt blijft. Heb je een gewatteerde trappelzak, dan is een deken vaak overbodig. Bij een ongewatteerde trappelzak kun je het best nog een dunne deken gebruiken; maak ook dan het bedje 'kort' of 'laag' op door de deken dwars over het voeteneind te leggen en rondom goed in te stoppen. Gebruik hierbij nooit een dekbed.
Blijf bij je baby in de buurt
Al meteen na de geboorte is jouw nabijheid en aanwezigheid van belang. Het bevordert niet alleen de band tussen jou en je kindje, het schept ook meer veiligheid. Als het kan, laat dan je baby het eerste halfjaar bij jullie op de kamer slapen en doe dat dan het liefst tot je kindje zichzelf goed kan omdraaien (om en om). Ook overdag kun je hem of haar het best op een rustige plek in jouw nabijheid laten slapen, maar gebruik hierbij liever niet de box als slaapplaats. Jouw natuurlijke waakzaamheid draagt bij aan de veiligheid, maar slaap nooit met je baby in één bed. Dat is zeker tot vier maanden - en voor rokers zelfs langer - te riskant. Gebruik je medicijnen, alcohol of drugs, ben je gestrest of oververmoeid, neem dan je baby niet bij je in bed.
Houd je baby rookvrij
Roken tijdens de zwangerschap en erna is zowel slecht voor de moeder als voor het kindje. Er is een groter risico op een wiegendood en de kans bestaat dat je kindje levenslange gezondheidsschade oploopt. Een huis waarin niet gerookt wordt is zonder twijfel het allerbeste voor je baby.Wie echt niet kan stoppen, kan de risico's wel iets beperken door zo min mogelijk te roken. Houd in ieder geval de babykamer rookvrij, maar laat je baby ook in andere omstandigheden niet meeroken. Denk bijvoorbeeld aan roken in de auto. Wanneer je in een andere kamer rookt, lucht daarna dan goed maar realiseer je dat de rook daar acht uur blijft hangen. Lucht natuurlijk ook regelmatig de babykamer en andere vertrekken in huis, ook wanneer je niet rookt.
Geef bij voorkeur borstvoeding, houd een fopspeen achter de hand
Een fopspeen kan helpen bij het veilig slapen, maar wacht met het geven van een fopspeen tot de borstvoeding probleemloos verloopt. Bij flesvoeding kun je eventueel gelijk al met een fopspeen beginnen. Zorg altijd voor schone spenen en gebruik ze met mate: geef je kindje dus niet de hele dag door een speen, maar alleen als hulpmiddel voor het rustig slapen gaan en als er serieus getroost moet worden. Doe dit overigens wel heel consequent, want plotseling de vertrouwde speen weglaten geeft onrust. Bouw na een half jaar het gebruik van de speen af tot alleen voor het inslapen en stop helemaal als je baby een jaar is.
Gebruik geen geneesmiddelen met slaapverwekkende bijwerkingen
Sommige geneesmiddelen zijn gevaarlijk voor baby's omdat ze een baby te diep kunnen laten slapen. Zeker wanneer je borstvoeding geeft, moet je deze medicijnen vermijden omdat je ze via de melk doorgeeft. Lees altijd de bijsluiter van de medicijnen die je gebruikt en raadpleeg bij twijfel de dokter.
Omdat van de meeste medicijnen niet of onvoldoende bekend is hoe ze uitwerken op kleine kinderen, kun je je baby het best alleeneen geneesmiddel geven als de dokter dat echt nodig vindt. Vermijd ook zogeheten drogistenmiddeltjes - de effecten zijn bijna altijd twijfelachtig en in combinatie met medicijnen kan zelfs een onvermoed risico ontstaan. Overleg daarom altijd met je dokter. Ook hoestdrankjes hebben geen effect en kunnen zelfs nadelig uitpakken; goed laten drinken is daarom veel beter. Geef je baby trouwens geen honing omdat dat sporen kan bevatten van een bacterie die voor baby's levensgevaarlijk is.
Rust en regelmaat
Baby's zijn gevoelig voor verstoring van rust. Reizen, drukke visites, logeerpartijtjes en allerlei andere ongewone gebeurtenissen kunnen er voor zorgen dat je kleine baby helemaal van slag raakt - met een verstoorde slaap als gevolg. Dit geldt in bijzondere mate voor zogenaamde huilbaby's. In het eerste levensjaar kun je daarom onrustige situaties het beste tot het uiterste beperken. Vertel dat ook aan anderen die de zorg (tijdelijk) van je overnemen.
Waarom bovenstaande tips zo belangrijk zijn
Baby's zijn niet alleen een heel kostbaar bezit, maar ook kwetsbaar. Sommige baby's zijn meer kwetsbaar dan anderen, maar dat kun je niet altijd zien of vermoeden. Niemand kan helaas het risico dat je baby iets overkomt helemaal wegnemen. Maar het kan wél tot een minimum beperkt worden, door bepaalde dingen niet en andere juist wel te doen. De voorgaande tips geven aan wat vooral in de eerste twee jaar van je baby van belang is.
Aarzel nooit om medisch advies te vragen wanneer je twijfelt of met vragen zit. Doe dat natuurlijk in ieder altijd als je denkt dat er iets niet goed gaat met je baby. Voor meer informatie en al je vragen kun je ook altijd terecht bij je arts of het consultatiebureau.
Download hier eventueel de folder Veilig Slapen . of kijk op de website: www.veiligheid.nl
© Stichting Onderzoek en Preventie Zuigelingensterfte